Otuđenost, bolest savremenog doba

Otuđenost, ili osećaj izolacije, postao je jedan od najvažnijih izazova modernog društva, koji pogađa sve uzraste – i mlade i starije osobe. Iako su socijalni mediji učinili da budemo povezaniji nego ikad, istraživanja pokazuju da je istovremeno povećan osećaj usamljenosti. Ovaj paradoks, kada tehnologija omogućava brzu komunikaciju, a istovremeno dovodi do dubljeg otuđenja, postavlja ključna pitanja o tome kako se oblikuju međuljudski odnosi u savremenom svetu.

Sociolozi i psihologi već dugo istražuju fenomen otuđenosti, koji se ne odnosi samo na fizičku distancu, već i na emocionalnu i socijalnu izolaciju. U savremenom društvu, koje je brzo, dinamično i usmereno na postizanje uspeha, ljudi često gube pravu povezanost sa sobom i drugima. Za mlade ljude, koji odrastaju u svetu u kojem je svaki trenutak života dokumentovan na društvenim mrežama, postoji snažan pritisak da se bude “prihvaćen” i “vidljiv”, što može dovesti do površinskih odnosa, dok se duboke, iskrene veze sve teže uspostavljaju. Prikazivanje “savršene” slike na društvenim mrežama često je suprotnost stvarnim, ličnim iskustvima, što stvara ogroman jaz između online identiteta i stvarnog života. Ovaj jaz može biti izvor stresa i osećaja usamljenosti, jer mladi ljudi često imaju osećaj da nisu dovoljno dobri u odnosu na ono što vide na mrežama.

Za starije osobe, otuđenost se manifestuje na drugačiji način. Sa starenjem dolazi do fizičkih i socijalnih promena, uključujući gubitak voljenih osoba, smanjenje socijalnih kontakata i fizičku nesamostalnost. Smanjenje mobilnosti, povlačenje iz aktivnog života i, na kraju, smanjenje društvenih veza mogu izazvati osećaj usamljenosti, koji može dovesti do depresije i drugih mentalnih problema. Stariji ljudi često nemaju iste mogućnosti kao mlađe generacije da komuniciraju putem digitalnih tehnologija, što ih može još više izolovati od ostatka sveta. Osećaj napuštenosti, posebno u trenucima kada su im potrebni emocionalna podrška i društvo, postaje sve izraženiji, jer mnogi stariji ljudi nemaju fizičku ili emotivnu bliskost s porodicom i prijateljima.

Jedan od ključnih faktora koji dovode do porasta otuđenosti jeste i ubrzan način života. U današnjem društvu, gde se vrednuju postignuća, brzina i individualizam, ljudi se sve više povlače u sebe. Za mlade, takmičarski duh i pritisak da se postigne “uspeh” često dolaze na uštrb ličnih odnosa i emotivne povezanosti s drugim ljudima. U isto vreme, stariji ljudi koji su živeli u društvima sa više ličnih kontakata često se suočavaju sa izazovima modernog, digitalnog sveta, gde komunikacija postaje sve manje lična i sve više virtualna.

Zanimljivo je da se otuđenost može javiti i u “vezama”, kada ljudi fizički nisu sami, ali se emotivno osećaju izolovano. To je sve prisutnije u partnerstvima, prijateljstvima i porodičnim odnosima, gde komunikacija postaje automatizovana i površna, a stvarna emocionalna povezanost sve slabija. Kroz “povezane” društvene mreže, ljudi često deluju povezano, ali istovremeno gube dublji, stvarni kontakt sa svojim osećanjima i potrebama drugih.

Psiholozi ukazuju na to da otuđenost može imati ozbiljne posledice po mentalno zdravlje, uključujući anksioznost, depresiju i smanjenje životne radosti. Osećaj da niko ne razume ili ne deli iste misli i osećanja može dovesti do stresa, smanjenog samopouzdanja i negativnog stava prema životu. Ova emocionalna distanca, koja počinje sa manjkom iskrenih i dubokih međuljudskih odnosa, sve više se širi na fizičke aspekte života, jer ljudi postaju sve manje skloni da se otvore, komuniciraju i traže podršku.

Sociologija i psihologija sugerišu da rešenje nije samo u većem angažmanu na društvenim mrežama, već u usmeravanju pažnje na stvaranje kvalitetnih, dubljih odnosa, koji podrazumevaju emotivnu podršku i međusobno razumevanje. Za mlade, to može značiti redefinisanje vrednosti uspeha i postignuća, kako bi se više fokusirali na emocionalnu i socijalnu povezanost. Za starije, važno je razvijati društvene mreže koje nisu zasnovane na digitalnoj tehnologiji, već na stvarnim, ličnim susretima i kontaktima koji omogućavaju međusobnu podršku i socijalnu interakciju.

Otuđenost nije samo društveni fenomen, već i psihološki, duboko ukorenjen u dinamici savremenog života. Kako bi se prevazišla, potrebno je stvoriti društvo koje vrednuje stvarne, lične odnose i ljudsku bliskost.